Mali Einsteini – eksperymenty dla przedszkolaków
Opracowała: mgr Agnieszka Stępień
mgr Iwona Wolska
„ Ważne jest by nigdy nie przestać pytać. Ciekawość nie istnieje bez przyczyny. Wystarczy więc, jeśli spróbujemy zrozumieć choć trochę tej tajemnicy każdego dnia. Nigdy nie trać świętej ciekawości. Kto nie potrafi pytać nie potrafi żyć.”
Albert Einstein
Wstęp
Dzieci w okresie przedszkolnym cechuje naturalna ciekawość otaczającego świata. Ciekawość ta przejawia się częstym zadawaniem pytań :„dlaczego?” , „po co?” Dzieci bardzo często samodzielnie w prosty sposób eksperymentują i doświadczają. Ważne jest by ciągle na nowo rozbudzać i podtrzymywać dziecięcą ciekawość ,a także zaspokajać ją. Zabawy badawcze i eksperymenty o charakterze badawczym w najlepszy sposób zaspokajają naturalną dziecięcą ciekawość. Zabawy, w czasie których wykonywane są proste doświadczenia, dostarczają dziecku nowych przeżyć związanych z odkrywaniem właściwości rzeczy i zjawisk. Dziecko zdobywa w ten sposób nowe doświadczenia w sposób czynny i samodzielny.
ZAŁOŻENIA PLANU:
Plan ten dostosowany jest do pracy z dziećmi 3, 4 letnimi, z wykorzystaniem najbliższego im środowiska, jakim jest przedszkole. Zajęcia będą prowadzone raz w tygodniu. Wszystkie ćwiczenia zostaną dostosowane do potrzeb uczestników zajęć . Prowadzący dobiera ćwiczenia adekwatne do wieku dzieci, ich zainteresowań i możliwości psychofizycznych
Cel ogólny:
Rozbudzanie u dzieci ciekawości otaczającym światem przyrody, oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń, eksperymentów i zjawisk przyrodniczych.
Cele szczegółowe:
ü Budzenie i aktywizowanie ciekawości oraz aktywności poznawczej dziecka.
ü Rozwijanie zainteresowań technicznych i przyrodniczych.
ü Stawianie i rozwiązywanie problemów, dostrzeganie związków między przyczyną, a skutkiem.
ü Poznanie prostych zjawisk przyrodniczo-fizycznych poprzez przeprowadzanie prostych
doświadczeń.
ü Odkrywanie piękna i złożoności środowiska przyrodniczego.
ü Inicjowanie samodzielnych działań dzieci w naturalnym środowisku.
ü Wzbogacenie słownika dziecięcego o nowe pojęcia.
ü Budowanie więzi społecznych na płaszczyźnie grupy, przedszkola, przedszkola i rodziny.
ü Przestrzeganie zasad współdziałania przy pracy.
ü Kształtowanie postaw proekologicznych w różnych sytuacjach.
Metody:
- pokaz – angażujący zarówno wzrok, dotyk i inne zmysły,
- obserwacja, eksperyment, wycieczka – dzięki którym dzieci są wdrażane do logicznego myślenia i zapamiętywania,
- pogadanka – polegająca, choć w niewielkim stopniu na wymianie informacji nauczyciel – uczeń.
Ewaluacja:
Ewaluacja obejmie następujące obszary planu:
-użyteczność – czego nauczyły się dzieci podczas doświadczeń, na jakie zmysły wpłynęły wykonane doświadczenia,
-strategia – czy stosowane metody, pomoce i środki dydaktyczne są skuteczne i przynoszą zamierzony efekt
Narzędziami zbierania informacji po każdych zajęciach będą:
- ilustracje obrazujące „zadowolenie” (buzia uśmiechnięta) co wskazuje, iż dziecku podobały się zajęcia, że się dużo nauczyło oraz „ niezadowolenie” (buzia smutna) co wskazuje, iż dziecku nie podobały się zajęcia i niczego się nie nauczyło
- dokonanie wybory przez dzieci,
- wywiady – zbieranie opinii dzieci.
Lp. |
Temat |
Cele |
Sposób realizacji |
Pomoce |
1. |
Woda
,, Co tonie a co pływa” |
- zna właściwości wody, - potrafi przewidzieć skutki eksperymentu, - pokonuje strach przed wykonaniem doświadczenia, |
- prezentacja/rozmowa,
- wkłada zebrane przedmioty do wody i obserwuje, co się z nimi stanie,
|
- prezentacja wykonana przez nauczyciela, - miska, - woda, - dwa koła, - różne małe przedmioty (np. kamień, piłka, kostka, liść, korek , klocek, pieniądz itd.), |
2. |
Co znika?
- Oddzielić sól od pieprzu |
- rozpoznaje i nazywa składniki, potrzebne do wykonania doświadczenia, - rozwija myślenie, - umie określić, co jest rozpuszczalne, a co nie jest, |
- umieszcza zebrane produkty w wodzie i próbuje przewidzieć, co się z nimi stanie,
|
- 4 szklanki, - mąka, - kasza, -sól, - pieprz, - łyżeczka plastikowa, - wełniany element ubrania, |
3. |
,,Rozjaśniacz herbaty i kawy ”
,,Tańcząca piłeczka”
|
- uczestniczy wykonaniu doświadczeń, - rozpoznaje i nazywa reakcje zachodzące w doświadczeniu, - obserwuje doświadczenia, |
- wyciska sok i wlewa go do herbaty,
- próbuje wykonać doświadczenie z pomocą nauczyciela, |
- filiżanka czarnej herbaty, - ½ cytryny, - wyciskarka do cytryny, - kawa, - mleko, - piłka do ping ponga, - suszarka do włosów, |
4. |
„Rozbicie się statku z powodu mydła”
„Zaczarowana nitka” |
- prawidłowo rozpoznaje mydło po zapachu i konsystencji, - wie, do czego służy nitka, - wykonuje doświadczenie, - czaruje nitką swój własny obraz, |
- igłę ostrożnie kładzie na powierzchnie wody, a następnie wlewa kilka kropel płynu do mycia naczyń,
- układa nitkę w pętelkę na wodzie i dotyka ją mydłem, |
- kartki, - farba, - mydło/ płyń do mycia naczyń, - woda, - miseczka, - igła, szpilka, |
5. |
Fabryka rakiet
|
- poznaje tajemnice kosmosu, - dowiaduje się, jaki jest schemat budowy silnika odrzutowego oraz jakie są zasady działania rakiet,
|
- obserwuje doświadczenie wykonane przez nauczyciela,
|
- zestaw ,,Fabryka rakiet TREFL”
|
6. |
Jesień – kolejna pora roku |
- dostrzega zmiany, jakie zaszły w przyrodzie, - opowiada o swoich spostrzeżeniach, - prawidłowo posługuję się lupą i lornetką, |
- wycieczka po najbliższej okolicy, |
- spacer, - prezentacja, - lupy, - lornetki, |
7. |
Król szyszek
Projekt Ziemia |
- posługuje się lupą, - zauważa różnice w budowie szyszek, - zauważa różnice w glebach, |
- obserwuje pod lupą szyszki i próbuje znaleźć jak najwięcej szczegółów,
- obserwuje pod lupą ziemię z dwóch różnych siedlisk. Dokonuje porównania ich składu, |
- szyszki drzew iglastych ( np. świerka, jodły, sosny), - lupa, - ziemia z dwóch różnych siedlisk(np. lasu i pola), - papier gazetowy, |
8. |
,,Ziołowe perfumy”
|
- rozwija zmysł węchu, - wykonuje doświadczenia samodzielnie, - opisuje swoje spostrzeżenia,
|
- umieszcza zioła w torebce, a następnie potrząsa torebką, po czym wyjmuje zioła i jeszcze raz potrząsa torebką,
|
- pęk intensywnie pachnących ziół(np. bazylia, tymianek, mięta), - torebki do mrożenia,
|
9. |
,,Odświeżacz pieniędzy”
,,Obraz łyżeczkowy” |
- uczy się cierpliwości, - przewiduje efekty doświadczenia,
|
- wyciska sok z cytryny i wlewa go do miseczki, następnie jedną z monet wrzuca do soku i przytrzymuje ją 5 minut,
- przygląda się swojemu odbiciu, które widzi na łyżce( strona wklęsła), |
- cytryna, - wyciskarka do cytryny, - miseczka, - stare grosze i złotówki, - łyżka, |
10. |
„Zabawy z wiatrem”
|
- poznaje różne sposoby wprowadzania w ruch lekkich przedmiotów, - umie naśladować siłę wiatru, - potrafi określić, z jaką prędkością wieje wiatr(duża, mała), |
- wprowadza różnymi wymyślonymi sposobami przez siebie w ruch lekkie przedmioty,
- porównuje siłę wiatru wytworzoną za pomocą 3 różnych wentylatorów, |
- wentylator, - domowe małe wentylatorki, - liście, - skrawki papieru, - wełna, - słoma, - piórka, - wata i inne lekkie przedmioty, |
11. |
Twaróg w mig Cukrowy taniec |
- rozpoznaje produkty użyte w doświadczeniu, - wie, jak powstaje twaróg, - przewiduje efekty doświadczenia,
|
- łączy odpowiednio odmierzone płyny ze sobą,
- kostkę cukru umieszcza na wodzie i układa wokół niej wykałaczki, |
- pojemnik z miarką, - 1/4ml mleka, - ok.80 ml octu, - słoik, - łyżka, - plastikowa miska, - 6 wykałaczek, - kostka cukru, |
12. |
„Wodospad”
„Pofalowana woda” |
- uczy się celowego działania, - rozpoznaje właściwości wody, - prawidłowo komentuje doświadczenie, - rozwija swoją koncentrację i wnikliwą obserwację, - pobudza swoją wyobraźnię, |
- obserwuje doświadczenie wykonane przez nauczyciela,
- ołówkiem trzymanym pionowo kilka razy dotyka powierzchnie wody w samym środku, |
- woda, - butelka plastikowa, - ołówek, - plastikowa miska,
|
13. |
Wodna muzyka Dźwięki wysokie i niskie |
- potrafi uderzać o szklaną butelkę, aby wydobyć z niej dźwięk, - prawidłowo nazywa reakcje w doświadczeniach, - doskonali zmysł słuchu, |
- uderza lekko ołówkiem o brzeg każdej szklani, w której jest inna ilość wody, - uderza palcem najpierw jedną linijkę a później drugą, |
- szklane butelki, - woda, - łyżeczka, - 2 plastikowe linijki o różnej długości, - taśma klejąca, - stół, |
14. |
Tlen
Trik ze świeczką, |
- umie wstrzymać oddech, - wie ,że tlen potrzebny jest do życia, - opisuje doświadczenie, które obserwował, |
- zabawa ,,wstrzymaj oddech jak najdłużej”,
- doświadczenie wykonuje nauczyciel zgodnie z instrukcją w książce, |
-2 plastikowe podstawki, - 2 szklanki, -2 świeczki, - wodę, - zapałki, |
15. |
„Sadza świecy”
Odciski palców
|
- obserwuje reakcje zachodzące przy doświadczeniu ze świecą, - chętnie bierze udział w zabawie badawczej, - wie, co to są linie papilarne i gdzie się znajdują, |
- doświadczenie wykonuje nauczyciel zgodnie z zaleceniami z książce,
- wykonuje swoje odciski palców przy pomocy węgla do rysowania lub miękkiego ołówka, |
- węgiel, - dwustronna taśma klejąca, - nożyczki, - biały papier, - miękki ołówek, - świeczka, - nóż, |
16. |
„Sucha woda”
„Niewidoczna błona” |
- rozwija swoją koncentrację i wnikliwą obserwację, - pobudza swoją wyobraźnię, - wie, co to jest napięcie powierzchniowe wody, poprzez wykonanie doświadczenia z pieprzem i igłą, - umie posługiwać się pinceta, |
- macza czubek palca w wodzie z pieprzem i natychmiast go wyciąga,
- kładzie igłę na powierzchni wody za pomocą pinceta i obserwuje, co się stanie, |
- woda w miseczce, - igła, - pieprz, - pinceta,
|
17. |
Zima –kolejna pora roku |
- dostrzega zmiany, jakie zaszły w przyrodzie, - opowiada o swoich spostrzeżeniach, - prawidłowo posługuję się lupą i lornetkę, - rozpoznaje zjawiska pogodowe zachodzące zimą, |
- wycieczka po najbliższej okolicy, |
- spacer, - prezentacja, - lupy, - lornetki, |
18. |
Śnieg
Bańki mydlane |
- opisuje śnieg i jego właściwości, - wie, jakie produkty są potrzebne, aby zrobić płyn do baniek, - obserwuje doświadczenie i wyciąga wnioski, |
- uczestniczy w spacerze i opisuje swoje spostrzeżenia,
- ogląda śnieg pod lupą,
- przygotowuje z pomocą nauczyciela płyn do baniek mydlanych i obserwuje, co się z nimi stanie w niskiej temperaturze, |
- prezentacja multimedialna, - spacer, jeśli dopisze pogoda, - płyn do naczyń, - pojemniki do baniek, - woda,
|
19. |
Zachowanie równowagi
Samochód z napędem na monety |
- rozwija swoją koncentrację i wnikliwą obserwację, - osłuchuje się z pojęciem siła grawitacji lub ciężkości,
|
- unosi tacę z klockiem, umieszczając dłoń po środku tacy, oraz pod jej lewym lub prawym bokiem,
- obserwuje, co się stanie z autem, do którego jest przymocowane wiaderko i wrzucane są monety, |
- pudełko, - klocki, - samochód zabawka, - lina, - wiaderko, - monety,
|
20. |
Całkowicie uzębiony
Kula w kolejce górskiej |
- poznaje zjawisko, jakim jest siła tarcia, - poznaje sposób działania takich urządzeń jak wirówka, - przewiduje, co się stanie ze szklaną kulą znajdująca się w szklance, - wyciąga wnioski z obserwowanego doświadczenia, - opisuje zjawisko swobodnego spadania własnymi słowami, |
- zapina i odpina buty na rzepy,
- mocno obraca szklanką, w której jest kulka, |
- buty z rzepami, - szklanka, - kula, |
21.
|
Butelka napełniona powietrzem,
„Ściśnięte powietrze” |
- doskonali koncentrację i wyobraźnię, - potrafi powiedzieć jak się zachowa butelka napełniona powietrzem w wodzie, - przewiduje efekty doświadczenia, |
- butelkę odwrócona szyjką na dół zanurza w wodzie, - doświadczenie wykonuje nauczyciel zgodnie z instrukcją w książce, |
- plastikowa butelka, - miska z wodą, - strzykawka, |
22. |
Huk grzmotu
Tornado |
- wie, jakie niebezpieczeństwa niesie ze sobą zła pogoda i zjawiska przyrodnicze, - rozpoznaje prawidłowo słyszane przez siebie odgłosy, - opisuje przedmioty potrzebne do doświadczeń, - potrafi naśladować instrukcje nauczyciela, |
- uderza w dłońmi w nadmuchana torebkę foliową,
- wlewa do słoika wypełnionego wodą barwnik spożywczy i miesza szybko łyżką, |
- woreczki foliowe, - woda, - barwnik spożywczy, - wysoki słoik - łyżka, |
23. |
„Trzęsienie ziemi”
„Wybuch wulkanu” |
- wie, jakie niebezpieczeństwa niesie ze sobą zła pogoda i zjawiska przyrodnicze, - rozpoznaje wulkan, -wie, co to jest trzęsienie ziemi, - opowiada o skutkach po obserwacji doświadczenia, |
- buduje z klocków na krzesełku kilka wież i potrząsa mocno nogami krzesła,
- doświadczenie z wybuchem wulkanu wykonuje nauczyciel zgodnie z instrukcja podaną w książce, |
- klocki, - stolik, - ocet, - wulkan, - soda, - czerwona farba, - lejek, |
24. |
Zbieracz igieł Balon jak magnes |
- rozpoznaje i nazywa reakcje zachodzące w doświadczeniu, - opisuje swoje spostrzeżenia, - używa magnezu, |
- zbiera szpilki magnesem podkowiastym i prętowym,
- pociera balonem o rurkę i obserwuje efekt, |
- magnez, - woda, - igły, - grzebień, - balon, |
25. |
Halo Halo !!!!!!!!!! |
- koncentruje uwagę na rozwiązaniu problemów, -wie, do czego służy słuchawka, - wie, jak zbudowany jest telefon stacjonarny, - opisuje reakcje zachodzące podczas doświadczenia, |
- wykonuje doświadczenie z kubeczkami i sznurkiem zgodnie z poleceniem nauczyciela,
|
- kubeczki plastikowe dla wszystkich, - sznureczki, - telefon stacjonarny, |
26. |
O obrotach jajek
Oddzielanie żółtka od jajka |
- dokonuje refleksji na temat doświadczenia, - sam opisuje wnioski, - wie, jakie produkty zostaną wykorzystane do doświadczenia, - rozpoznaje stan spoczynku i bezruchu przez obserwacje poruszających się jajek, |
- wprowadza w ruch obrotowy jajko surowe i jako ugotowane,
- oddziela jajko od żółtka za pomocą butelki, |
- jajka, - butelka,
|
27. |
Wiosna – kolejna pora roku |
- dostrzega zmiany, jakie zaszły w przyrodzie, - opowiada o swoich spostrzeżeniach, - prawidłowo posługuję się lupą i lornetkę, - rozpoznaje zjawiska pogodowe zachodzące wiosną, |
- wycieczka po najbliższej okolicy,
|
- spacer, - lupy, - lornetki, |
28. |
Dlaczego niebo jest niebieskie?
Uzyskiwanie barw |
- poznaje zasadę rządzą prawem natury, - potrafi wyjaśnić, dlaczego niebo jest niebieskie, - wie, jak uzyskać kolory pochodne,
|
- do szklanki wlewa wodę, dodaje odrobiny mydła i dokładnie miesza. Zbliża latarkę do szklanki i obserwuj, jaki kolor przybiera w tym miejscu woda,
- miesza kolory podstawowe ze sobą, |
- przezroczysta szklanka, - woda, - mydło, - latarka, |
29. |
Galaktyka w słoiku |
- potrafi naśladować instrukcje nauczyciela, - porównuje ze sobą różne ilości cieczy, |
- każde dziecko wykonuje własną ,, galaktykę” zgodnie z poleceniami nauczyciela, |
- przezroczyste naczynia, - woda, - barwniki, -wata, - brokat, - patyczki do szaszłyków, |
30. |
Kolorowy deszcz
|
-wie, jak powstaje deszcz, - prawidłowo komentuje doświadczenie, |
- wyciska piankę do wody, następnie strzykawką, wlewa kolorowy płyn przygotowany wcześniej przez nauczyciela,
- wykonuje prace plastyczną pt.,, krople deszczu”, |
- szklanka (lub słoik) wypełniony wodą do 3/4 wysokości, - pianka do golenia, - barwniki spożywcze, - biała kartka, - farby, |
31. |
Lampa lava
Tańczący olej
|
- potrafi naśladować instrukcje nauczyciela, - porównuje ze sobą różne ilości cieczy, |
- doświadczenie wykonuje zgodnie z instrukcją nauczyciela,
- do szklanki z wodą, wlewa olej i dosypuje kakao, |
- szklankę wypełnioną olejem (do 3/4 wysokości), -1/4 szklanki wody, - barwnik spożywczy, - tabletka musująca (Wapno, Witamina C lub Magnes), - szklankę wypełnioną wodą (do 3/4 wysokości),-5 łyżek oleju, - kakao, - sól, |
32. |
Wędrująca woda
Rybki
|
- wyciąga wnioski, iż woda potrafi wędrować, - dowiaduje się, jakim zawodem jest wędkarstwo,
|
- zabarwia wodę, a następnie układa szklanki naprzemiennie pełna z pustą i wkłada do nich ręcznik papierowy, - sam wykonuje rybki, aby bawić się w wędkarstwo, |
- 3 szklanki z wodą, - 3 puste szklanki, - ręczniki papierowe, - barwniki spożywcze, - szablony rybek, - magnez, - sznurek,
|
33. |
Kolorowe kwiaty
„Prążkowane liście” |
- uczy się celowego działania, - przewiduje, co stanie się po wykonaniu doświadczenia, - rozwija wyobraźnię, - integruje się z grupą, - poznaje proces fotosyntezy po odklejeniu plastrów, - opisuje efekty doświadczenia, |
- wlewa wodę do wazonów, a następnie barwnik spożywcze. Umieszcza kwiaty w wazonach i czeka na efekt,
- przykleja plaster na liście rośliny i obserwuje, co się wydarzy, |
- kwiaty białe stokrotki, -3 wazony, - woda, - barwniki spożywcze, - kwiat doniczkowy z długimi liśćmi, - plastry,
|
34. |
Tęcza
|
- poznaje zjawisko, jakim jest tęczą, - rozpoznaje i nazywa kolory pojawiające się w doświadczeniu, |
- obserwuje doświadczenie wykonywane przez nauczyciela,
|
- miseczka, - woda, - skittles,- latarka,- plaska miska,- lusterko,- biały papier,- woda, |
35. |
„Zwierzątka biegające, pełzające i fruwające
Kto tak pełznie? Pułapka na muszki owocówki” |
- rozwija kreatywne myślenie, - wyciąga wnioski z obserwowanego doświadczenia, |
- dokonuje obserwacji na powietrzu w ogrodzie przedszkolnym, - opisuje zauważone owady i ich zachowanie,
- wykonuje wspólnie z innymi pułapkę na muszki owocówki, |
-spacer, - lupy,
- słodki sok, - owoce do zwabienia muszek, |
36. |
Lato –kolejna pora roku |
- dostrzega zmiany, jakie zaszły w przyrodzie, - opowiada o swoich spostrzeżeniach, - prawidłowo posługuję się lupą i lornetkę, - rozpoznaje zjawiska pogodowe zachodzące latem. |
- wycieczka po najbliższej okolicy, |
- spacer, - prezentacja, - lupy, - lornetki. |